Την Τρίτη σε… θερμό κλίμα η πρώτη συνεδρίαση
Kατατέθηκε τελικά την Παρασκευή στη Βουλή το νομοσχέδιο Τσιάρα για τη συνεπιμέλεια και τις προτεινόμενες ανατροπές στο ισχύον οικογενειακό δίκαιο. Με μικρές αλλαγές και χωρίς να ενσωματωθούν οι καίριες παρατηρήσεις φορέων, οργανώσεων, ενώσεων, συλλόγων κ.λπ., η κυβέρνηση φαίνεται ότι επιμένει στις θέσεις της, ικανοποιώντας προφανώς και τους συνομιλητές της. Η πρώτη συνεδρίαση της επιτροπής της Βουλής αναμένεται την προσεχή Τρίτη, με διαπιστωμένες ήδη τις σφοδρές αντιρρήσεις κομμάτων και φορέων.
Και μόνο η πρώτη αλλαγή στον σκοπό του νομοσχεδίου ουσιαστικά αποτελεί μια απόδειξη του φόβου της για το τι θα επακολουθήσει αν ψηφιστούν όλες οι προβληματικές διατάξεις. Διαφορετικά, ποιο λόγο είχε ο υπουργός να προσθέσει ότι συνάδει ο νόμος με τις διεθνείς συμβάσεις; «Ο παρών νόμος αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του βέλτιστου συμφέροντος του τέκνου διά της ενεργού παρουσίας και των δύο γονέων κατά την ανατροφή του και την εκπλήρωση της ευθύνης τους έναντι αυτού.
Οι διατάξεις του ερμηνεύονται και εφαρμόζονται σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις, που δεσμεύουν τη χώρα, ιδίως με τη Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι δικαιολογούν τη μη τήρηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτές».
Οσο κι αν επικαλείται όμως τη συμμόρφωση με τις συμβάσεις, πράγμα που αυτονόητα είναι θετική αλλαγή, τίποτα δεν θα εμποδίσει τη στήριξη μιας προσφυγής φορέα ή ατόμου που διαπιστώνει την ουσιαστική απόκλιση του νόμου από αυτές. Πονηρή μεν η προσθήκη, αλλά στην καλύτερη περίπτωση είναι απλά ευχολόγιο, ιδίως όταν, π.χ., ταυτόχρονα στο άρ. 8 προσθέτει τη δυνατότητα προσφυγής καθενός από τους γονείς στη διαμεσολάβηση, πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο. Αυτό όμως δεν μπορεί να ερμηνευτεί παρά ως υποχρεωτική προσφυγή την ώρα που η Σύμβαση της Κων/πολης απαγορεύει την υποχρεωτική εναλλακτική επίλυση των συγκρούσεων, συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας διαμεσολάβησης, σε περιπτώσεις όπου έχει εμφιλοχωρήσει ενδοοικογενειακή βία (άρ. 48 της Σύμβασης).
Διαπιστώνουμε επίσης ότι αφαιρέθηκε η αδιανόητη απαίτηση για αμετάκλητη καταδίκη προκειμένου να κριθεί η ακαταλληλότητα ενός κακοποιητή συζύγου. Στις περιστάσεις που ορίζουν την κακή άσκηση της γονικής μέριμνας συγκαταλέγεται πλέον η οριστική (και όχι αμετάκλητη) καταδίκη για τα γνωστά αδικήματα (κακοποίηση σεξουαλική ή μη, βία κ.λπ.). Είναι επομένως μια βελτίωση, αλλά και πάλι για την οριστική απόφαση απαιτείται να διανηθεί μεγάλο διάστημα από την άσκηση της ποινικής δίωξης (ιδίως στα κακουργήματα αλλά και στα πλημμελήματα που δεν εκδικάζονται με τη διαδικασία του αυτοφώρου), οπότε και πάλι έχουμε έναν ορίζοντα 4-5 χρόνων για την πρωτόδικη καταδικαστική απόφαση.
Επίσης, στο δικαίωμα της επικοινωνίας ο περιορισμός/αποκλεισμός είναι δυνατός ιδίως όταν κριθεί η ακαταλληλότητα του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, η οποία ακαταλληλότητα μπορεί να διαπιστώνεται από το δικαστήριο με όποιο πρόσφορο μέσο διαταχθεί (ιδίως «με την εκπόνηση εμπεριστατωμένης έκθεσης κοινωνικών λειτουργών ή ψυχιάτρων ή ψυχολόγων»). Βέβαια εδώ υπάρχει και παραμένει το κομβικό ζήτημα του κύρους των κάθε λογής ιδιωτικών γνωματεύσεων. Σε κάθε περίπτωση, ο καθορισμένος χρόνος διαμονής (1/3 του συνολικού χρόνου) παραμένει «αλώβητος» με ό,τι κι αν αυτό σημαίνει για γονείς που δεν έχουν οικονομικές δυνατότητες ή διαμένουν σε διαφορετικά μέρη.
Παρατηρήσεις από την ομάδα «Νομικά Θέματα-Συνεπιμέλεια»
Το σχέδιο νόμου όπως κατατέθηκε σήμερα στη Βουλή προκαλεί ακόμη περισσότερη ανησυχία στον νομικό κόσμο για τη δυνατότητα εφαρμογής του. Παραμένει ένα εργαλείο αντεκδίκησης μεταξύ συζύγων και ένα νομοσχέδιο το οποίο εξακολουθεί να έχει στο κέντρο του τη ρύθμιση των σχέσεων των συζύγων και των οικογενειών τους (ανιόντες κτλ) και όχι το παιδί.
Το τεκμήριο του 1/3 φυσικής παρουσίας του γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο παραμένει ως διατύπωση και στο τελικό σχέδιο του υπουργείου. Η διάταξη αυτή έχει κατακριθεί από τον νομικό κόσμο και έχει κριθεί από την Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων ως ασαφής και ανεφάρμοστη. Παραμένει η υποχρέωση για την καθημερινή επικοινωνία του τέκνου με τον γονέα με τον οποίο δεν διαμένει και η υποχρέωση καθημερινής λογοδοσίας ακόμα και για τα τρέχοντα ζητήματα, το οποίο θα λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης, εκβιασμών και χειραγώγησης μεταξύ των γονέων και των συγγενών τους.
Ενα νομοσχέδιο που δεν επιφέρει καμία ρύθμιση για την επίλυση των υπαρκτών προβλημάτων στις σχέσεων γονέων και τέκνων, αντίθετα θεσπίζει υποχρεώσεις συμπεριφοράς μεταξύ ενηλίκων που φτάνουν μέχρι και να περιορίζουν υπέρμετρα την ιδιωτική ζωή των γονέων. Ο κ. Τσιάρας εμμένει σε αναχρονιστικές ρυθμίσεις, καθιερώνοντας τον όρο του υπαίτιου γονέα (ο οποίος είχε τον νόμο 1329/83 για το οικογενειακό δίκαιο) και επιβάλλει τη λήψη σωφρονιστικών μέτρων στα τέκνα, διατάξεις που αναδεικνύουν την οπισθοδρόμηση που επιχειρείται.
Οι αλλαγές είναι επουσιώδους σημασίας, συνοψίζονται στην προσθήκη της λέξης «πρωτίστως» η οποία αντικαταστάθηκε από τη λέξη «ιδίως» στο άρθρο που περιγράφει το συμφέρον του τέκνου, περιορίζοντάς το στην κοινή ανατροφή σε αντίθεση με τις διεθνείς συμβάσεις και στη διάταξη για την κακή άσκηση της γονικής μέριμνας σε περίπτωση ενδοοικογενειακής βίας.
Η διακοπή άσκησης απαιτεί οριστική απόφαση, γεγονός που δυσχεραίνει τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων προστασίας όπως ίσχυε μέχρι τώρα. Εντούτοις υπάρχουν αντιφάσεις μεταξύ των επιμέρους διατάξεων, όπως, για παράδειγμα, η επικοινωνία με το τέκνο είναι υποχρέωση, αλλά σε άλλο σημείο περιγράφεται ως δικαίωμα, ενώ η εναλλασσόμενη κατοικία σύμφωνα με την ανάλυση των συνεπειών της ρύθμισης δεν κρίθηκε αναγκαία λόγω της υποχρέωσης για κατά περίπτωση εξέτασή της από τον δικαστή, όταν σε άλλο σημείο του σχεδίου νόμου υπάρχει η διατύπωση για από κοινού και εξίσου άσκηση της γονικής μέριμνας.
Πηγή: efsyn.gr
Φωτογραφία: EUROKINISSI/ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΙΝΗΣ
