Οι μεταβολές στο κλίμα του πλανήτη μετασχηματίζουν τον κόσμο.
Τις δύο τελευταίες δεκαετίες κατεγράφησαν 18 από τα θερμότερα έτη από τότε που τηρούνται αρχεία και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι δασικές πυρκαγιές, οι καύσωνες και οι πλημμύρες, γίνονται όλο και συχνότερα τόσο στην Ευρώπη όσο και αλλού.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι χωρίς επείγουσα δράση, η θερμοκρασία του πλανήτη είναι πιθανόν να αυξηθεί πάνω από 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα έως το 2060 και η αύξηση θα μπορούσε να φτάσει ακόμη και τους 5°C έως το τέλος του αιώνα.
Μια τέτοια αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη θα έχει καταστροφικό αντίκτυπο στη φύση, επιφέροντας μη αναστρέψιμες αλλαγές σε πολλά οικοσυστήματα και επακόλουθη απώλεια βιοποικιλότητας. Οι υψηλότερες θερμοκρασίες και τα εντεινόμενα καιρικά φαινόμενα θα οδηγήσουν επίσης σε τεράστιο κόστος για την οικονομία της ΕΕ και θα υπονομεύσουν την ικανότητα των χωρών να παράγουν τρόφιμα.
Η κλιματική αλλαγή αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπισθεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ΕΕ είναι αποφασισμένη να συμβάλει σε πιο φιλόδοξους παγκόσμιους στόχους και δίνει το παράδειγμα.
Η ΕΕ είναι ένα από τα συμβαλλόμενα μέρη της Συμφωνίας των Παρισίων, στόχος της οποίας είναι να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σημαντικά κάτω από τους 2°C και να καταβληθούν προσπάθειες για να περιοριστεί στον 1,5°C.
Οι χώρες της ΕΕ ενέκριναν τον στόχο της επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050, σύμφωνα με τη Συμφωνία των Παρισίων.
Οι στόχοι για το 2030
Η ΕΕ έχει λάβει φιλόδοξα μέτρα και έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Αυτό έγινε με τον καθορισμό στόχων εκπομπών για βασικούς τομείς της οικονομίας της.
Το 2014 καθορίστηκε το πλαίσιο για το κλίμα και την ενέργεια με ορίζοντα το 2030, με μία πιο φιλόδοξη δέσμη στόχων για την περίοδο 2021-2030. Βάσει των στόχων αυτών, η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Το πλαίσιο περιλαμβάνει πολιτικές και στόχους για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της ασφάλειας και της βιωσιμότητας της οικονομίας και του ενεργειακού συστήματος της ΕΕ. Επίσης, μεταρρύθμισε το ΣΕΔΕ, υιοθέτησε κανόνες για την παρακολούθηση και την υποβολή στοιχείων και επισήμανε την ανάγκη εθνικών σχεδίων για το κλίμα και την ενέργεια και μακροπρόθεσμων στρατηγικών.
Τον Δεκέμβριο του 2020, μπροστά στην ανάγκη να αυξηθεί η φιλοδοξία για το κλίμα, όπως απαιτεί και η συμφωνία των Παρισίων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε έναν νέο στόχο μείωσης των εκπομπών για το 2030. Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν για έναν δεσμευτικό ενωσιακό στόχο για καθαρή εσωτερική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990. Η ΕΕ θα αυξήσει τις φιλοδοξίες της για το κλίμα με τρόπο που:
- θα δώσει ώθηση στη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη
- θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας
- θα αποφέρει οφέλη ως προς την υγεία και το περιβάλλον στους πολίτες της ΕΕ
- θα συμβάλει στη μακροπρόθεσμη παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της ΕΕ χάρη στην προώθηση της καινοτομίας στις πράσινες τεχνολογίες
Στα συμπεράσματά του, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο κάλεσε την Επιτροπή να αξιολογήσει τον τρόπο με τον οποίο όλοι οι οικονομικοί τομείς μπορούν να συμβάλουν καλύτερα στην επίτευξη του στόχου για το κλίμα με ορίζοντα το 2030 και να υποβάλει τις απαραίτητες προτάσεις, συνοδευόμενες από ενδελεχή εξέταση των περιβαλλοντικών, οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων σε επίπεδο κράτους μέλους.
Ο στόχος της κλιματικής ουδετερότητας για το 2050
Τον Δεκέμβριο του 2019 οι ηγέτες της ΕΕ καθόρισαν τον στόχο μιας κλιματικά ουδέτερης ΕΕ έως το 2050. Στα συμπεράσματά τους, οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν από το Συμβούλιο να προχωρήσει τις εργασίες για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, την οποία δρομολόγησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη θέσπισης ενός ευνοϊκού πλαισίου ώστε να διασφαλιστεί μια οικονομικά αποδοτική καθώς και κοινωνικά ισορροπημένη και δίκαιη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορετικές εθνικές συνθήκες, οι ηγέτες της ΕΕ τόνισαν τις σημαντικές οικονομικές, κοινωνικές και τεχνολογικές ευκαιρίες που θα προσφέρει η μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Υπό το πρίσμα της πολιτικής δέσμευσης των ηγετών της ΕΕ, και σύμφωνα με τη συμφωνία του Παρισιού, τα κράτη μέλη της ΕΕ καταρτίζουν τις μακροπρόθεσμες αναπτυξιακές στρατηγικές χαμηλών εκπομπών για να τις υποβάλουν στη σύμβαση-πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή. Οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ ενέκριναν τη μακροπρόθεσμη στρατηγική της ΕΕ για το κλίμα τον Μάρτιο του 2020.
Ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα
Ως ένα από τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, ο ευρωπαϊκός νόμος για το κλίμα έχει ως στόχο να μετουσιώσει σε νομοθεσία την επιδίωξη μιας κλιματικά ουδέτερης ΕΕ έως το 2050. Οι υπουργοί Περιβάλλοντος της ΕΕ κατέληξαν σε συμφωνία για γενική προσέγγιση σχετικά με την πρόταση για τον ευρωπαϊκό νόμο για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένου νέου στόχου της ΕΕ για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 σε σύγκριση με το 1990, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 10ης και 11ης Δεκεμβρίου 2020.
Τον Δεκέμβριο του 2020, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν ότι το 30% των συνολικών δαπανών του προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027 και του μέσου Next Generation EU θα στοχεύουν σε έργα που αφορούν το κλίμα. Οι δαπάνες στο πλαίσιο των δύο προϋπολογισμών θα συμμορφώνονται με τον ενωσιακό στόχο για κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, με τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα για το 2030 και τη συμφωνία του Παρισιού.
