Οι νεότεροι αναγνώστες ας φέρουν στο μυαλό τους μία ταινία που έσπασε ταμεία, κατά τα κοινώς λεγόμενα. Είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Μόνο με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουν να αντιληφθούν σε έναν βαθμό τι συνέβαινε στους κινηματογράφους που έπαιζαν Νίκο Ξανθόπουλο.
Ενδεχομένως κάποιοι να γνωρίζουν αρκετές πληροφορίες, επειδή δεν έχει κυλήσει και μεγάλο διάστημα από τον θάνατό του (22/1/2023). Τα αφιερώματα ήταν πολλά. Ο πόνος των ανθρώπων της εποχής του; Τεράστιος.
Βίοι παράλληλοι με τον Στέλιο Καζαντζίδη. Ποντιακής καταγωγής, γεννημένοι στη Νέα Ιωνία, με αγάπη για την ΑΕΚ, ανέδειξαν σε μικρόφωνα και σανίδια τον πόνο του ξεριζωμένου πρόσφυγα, του κατατρεγμένου, του απλού κοσμάκη. Γι’ αυτό λατρεύτηκαν. Ήταν όμως κι αυθεντικοί.
Ο Ξανθόπουλος, βέβαια, ασχολήθηκε πολύ και με το τραγούδι, ερμηνεύοντας υπέροχα μερικά εμβληματικά παράγωγα του εγχώριου πενταγράμμου.
Στον κινηματογράφο ήταν που δοξάστηκε περισσότερο. Με σήμα-κατατεθέν τη διλογία «Ξεριζωμένη γενιά» (προβλήθηκε ως «γενηά») και «Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου». Αμφότερες από την «Κλακ Φιλμ» σε σκηνοθεσία Απόστολου Τεγόπουλου.
Η πρώτη έκανε πρεμιέρα στις 20 Νοεμβρίου 1967 και έκοψε περίπου 30.000 εισιτήρια σε μία εβδομάδα σε ένα μόλις κινηματογράφο! Το σενάριο γράφτηκε από τον Μιχάλη Γρηγορίου, ενώ μερικοί από τους ηθοποιούς που πλαισίωσαν τον Ξανθόπουλο ήταν οι Άντζελα Ζήλεια, Μάνος Κατράκης, Παντελής Ζερβός, Ελένη Ζαφειρίου, Ανέστης Βλάχος, Γιώτα Σοϊμοίρη, Αθηνόδωρος Προύσαλης και Βασιλάκης Καΐλας. Η διάρκειά της είναι 2 ώρες και 43 λεπτά.
Το story έχει ως εξής: Ένας Μικρασιάτης πρόσφυγας αναγκάζεται να φύγει από την Κομοτηνή, κατηφορίζει στην Αθήνα, μαθαίνει μπουζούκι, πιάνει δουλειά σε ταβέρνα, αλλά η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου τον φέρνει στο πεδίο της μάχης.
Αργότερα, εν μέσω Κατοχής, συνεχίζει να εργάζεται στην ταβέρνα και κάνει καριέρα σαν λαϊκός τραγουδιστής, ενώ παράλληλα θα μάθει ότι γλίτωσαν μόνο η μητέρα του και η αδελφή του από τον διωγμό.
Σε διάστημα μικρότερο του 1,5 έτους, αυτή τη φορά σε σενάριο Πάνου Κοντέλη, κυκλοφορεί το δεύτερο μέρος υπό τον τίτλο «Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου».
Ο Ξανθόπουλος έχει πια ενημερωθεί από την «Ξεριζωμένη γενιά» ότι λέγεται «Καρατζόγλου» και πασχίζει να εντοπίσει πληροφορίες για τον πατέρα του, ο οποίος χάθηκε στην καταστροφή της Σμύρνης.
Από έναν γέρο στον Βόλο μαθαίνει ότι συνελήφθη από τους Τούρκους, επομένως βάζει μπροστά ένα πολύ δύσκολο σχέδιο, προκειμένου να επανενώσει την οικογένειά του έπειτα από δεκαετίες.
Στο μεταξύ, ο Ξανθόπουλος συντηρεί γυναίκα-μωρό παιδί και μητέρα, αλλά η δίψα του για να ξαναβρεί τον πατέρα του τον ωθεί να επιστρέψει στην ιδιαίτερη πατρίδα του.
Ακολουθεί την επιστημονική αποστολή ενός καθηγητή στην Τουρκία και αρχίζει να ψάχνει για τα ίχνη του αγαπημένου του προσώπου, ώσπου κάποια στιγμή μαθαίνει ότι ήταν φυλακισμένος με κάποιον «Νιαζίτ Μπέη».
Τυχαία ενημερώνεται ότι ο «Νιαζίτ Μπέης» είναι ζωντανός και, μάλιστα, δείχνει έμπρακτο ενδιαφέρον για τα χαμένα Ελληνόπουλα της Μικράς Ασίας.
Δεν χρειάζεται να ειπωθούν περισσότερα γιατί πολλοί αναγνώστες ενδεχομένως να μην έχουν παρακολουθήσει αυτήν την ταινία επικών διαστάσεων. Τούτα που πρέπει να τονιστούν είναι δύο: α) Η διάρκειά της είναι 3 ώρες και 5 λεπτά, β) δεν παίζεται πια από την ελληνική τηλεόραση.
Το α) με το β) συνδέονται μεταξύ τους. Οι υπεύθυνοι των καναλιών δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να ανάψουν το «πράσινο φως» για την προβολή της. «Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου» δεν είναι ένα φιλμ σαν όλα τα υπόλοιπα. «Ρουφάει» τεράστιο μέρος της ροής προγράμματος, συν ότι δεν έχει πια τη δημοφιλία αλλοτινών καιρών.
Μία πρόταση της στήλης είναι να προβάλλεται ετησίως στις 13 Σεπτεμβρίου, την ημερομηνία δηλαδή που έχει καθιερωθεί να τιμάται η μνήμη των θυμάτων της Μικρασιατικής Καταστροφής και των χαμένων πατρίδων.
Είναι κρίμα το τηλεοπτικό κοινό να μην έχει πρόσβαση σε ένα τέτοιο έπος. «Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου» μεταφέρει πιστά το κλίμα της εποχής, τον πόνο των ανθρώπων για όσα φρικτά είδαν τα μάτια τους και δεν ξέχασαν ποτέ. Αλλά βέβαια τόσα υποπροϊόντα… πρέπει να δείξουν τα ιδιωτικά κανάλια. Ο χρόνος είναι χρήμα. Και ο Ξανθόπουλος 185 λεπτά…
