Η πανέμορφη περιοχή της Μακρυνείας, απ’ την οποία και κατάγομαι, παρουσιάζει ωρισμένες ιδιαιτερότητες.
Αον. Φυσικά μνημεία και φυσικές καλλονές, όπως η μεγάλη λίμνη της Τριχωνίδος, με την πλούσια πανίδα και χλωρίδα, ο ευφορότατος κάμπος και το βουνό Αράκυνθος, μεταγενέστερα Ζυγός, επίσης με την πλούσια πανίδα και χλωρίδα.
Η λίμνη Τριχωνίδος είναι η μεγαλύτερη της Ελλάδος με πλούσια ορνιθοπανίδα και τη γνωστή για τη νοστιμάδα της αθερίνα. Μεγάλη είναι η αισθητική και οικολογική αξία του Αρακύνθου. Έχει γραμμική ανάπτυξη με αφετηρία την Κλεισούρα και εκτείνεται μέχρι τα Ναυπακτιακά Βουνά – καλύπτεται από πουρνάρια, πλατύφυλλες δρύες, αριές, κουμαριές, φιλίκια κλπ. και πολλά άλλα θαμνώδη δένδρα. Οι πλαγιές και οι κορυφές του αποτελούν σημαντικούς βιότοπους για την επιβίωση αρπακτικών πουλιών αλλά έχει και περιοχές άγριας ζωής, όπου βιώνουν αγριογούρουνα, λαγοί, ζαρκάδια, λύκοι, αλεπούδες, κλπ., προστατεύεται δε κατά τμήματα με την κοινοτική σύμβαση NATURA. Η λαϊκή ονομασία του βουνού είναι Ζυγός, που ταυτίζεται με την αρχαία ονομασία Αράκυνθος (Άρα = συνεχής δεσμός + κύνθος = Βουνό) και σημαίνει οροσειρά, αλυσίδα κορυφών.
Βον. Αρχαιολογικά και Ιστορικά μνημεία.
Οι Αρχαίες πόλεις, όπως αι Άκραι στο Ανατολικό τμήμα της Μακρυνείας, η όμορφη Μέταπα (το πιθανότερο οικισμός) το Αρχαίο Τριχώνιο στο κέντρο της Μακρυνείας με ομοσπονδιακή συμμετοχή στην Αιτωλική Συμπολιτεία και με κυριαρχική συμμετοχή εκπροσώπων Στρατηγών στα κεντρικά όργανα διοικήσεως της Αιτωλικής Συμπολιτείας. «Αιτωλών δε ήγειτο Θόας, Αδραίμονος υιός» αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, για τον εκ Τριχωνίου Στρατηγόν Θόα και το Φύταιον, στο Δυτικό μέρος της Μακρυνείας, όπου πιθανολογείται ότι ευρίσκεται και ο τάφος του Λυσίμαχου, προσωπικού γιατρού του Φιλίππου του Ε’.
Γον. Πολιτιστικά μνημεία: το Ασκληπιείο – θεραπευτήριο του αρχαίου Τριχωνίου στη σημερινή Γαβαλού 4ον π.χ. αιώνος και πολλά διάσπαρτα ταφικά σύνολα σ’ όλη τη Μακρυνεία, πρωτογεωμετρικής περιόδου (1050 – 900 π.χ.) αλλά κυρίως Ελληνιστικών χρόνων, καθ’ όσον είχε στρατοπεδεύσει σε όλη η Μακρυνεία, ο Φίλιππος ο Εος για ανασυγκρότηση του στρατού του μετά την αποτυχημένη πρώτη επιδρομή για κατάληψη της Αιτωλικής συμπολιτείας.
Δον. Τα ιστορικά Μοναστήρια της Μακρυνείας: Τρυμητού του 10ου αιώνος, της Κατερινούς 1769 και το κελλί ή Κελλάκι 1788 μ.Χ.- Υπάρχουν και πολλά άλλα αξιόλογα Μοναστήρια του 17ου και 18ου αιώνος σωσόζομε και ερειπωμένα. Η εθνική, κοινωνική και μορφωτική τους προσφορά δια μέσου των αιώνων, ιδιαίτερα της Ιεράς μονής Κατερινούς, υπήρξε μεγάλη για την περιοχή της Μακρυνείας.
Εον. Άλλη ιδιαιτερότητα: Ανέδειξε πρωθυπουργό τον εντιμότατο και ευγλωτότατον δικηγόρο και πολιτικό Επαμεινώνδα Δεληγιώργη (1872 – 1874) καταγόμενο απ’ τη Γαβαλού.
Επίσης Γαβαλιώτης ήταν και ο αρχηγός των κλεφτών του Ζυγού Δημήτριος Μακρής (1772-1841). Προετοίμασε την επανάσταση στη Δυτική Ελλάδα και την κήρυξε πρώτος στις 5 Μαΐου 1822.
Εισέβαλε στο Μεσολόγγι, απελευθέρωσε το Αιτωλικό και το Αγρίνιο (9 Απριλίου 1821). Έλαβε μέρος σ’ όλες τις μάχες στη Δυτική Στερεά και ένα χρόνο στην πολιορκία του Μεσολογγίου υπερασπιζόταν τον προμαχώνα που έφερε το όνομά του.
ΣΤον) Δεν πρέπει να παραλείψω και μια κοινωνικού χαρακτήρος ιδιαιτερότητα. Η Μακρυνεία σύμφωνα με έγκυρες στατιστικές παρουσιάζει δείκτη χαμηλής εγκληματικότητος, μάλιστα ηπιοτάτου εγκληματικού χαρακτήρος.
Αυτή την πανέμορφη ιστορική περιοχή, που αποτελεί μια ενιαία οντότητα γεωγραφικώς, ιστορικώς και πολιτιστικώς, η οποία έπρεπε να αποτελεί αυτοτελή και ενιαίο Δήμο, όπως ήταν στο παρελθόν, κακομεταχειρίσθηκαν πρόσφατα οι πολιτικάντηδες, για να ικανοποιήσουν μωροφιλοδοξίες και μικροσυμφέροντα, με τους θεσπισθέντας νόμους Καποδίστρια και Καλλικράτη, η εφαρμογή των οποίων αποδιοργάνωσε την λειτουργία του Κράτους και ερήμωσε την Ελληνική περιφέρεια.
Όμως η Μακρυνεία δεν είναι μόνο ιστορία, φυσικές ομορφιές και ιδιαιτερότητες που προανέφερα.
Μαζί μ’ αυτές και πέρα από αυτές, είναι και κάτι άλλο. Παράδοση πνευματική: Είναι ο τρόπος ζωής των Μακρύνειων υπό πρίσμα πνευματικό. Είναι οι ηθικές αντιλήψεις και πνευματικές αξίες ζωής που βιώνουν οι Μακρύνειοι στην καθημερινότητά τους.
Οδοδείκτης στη διαμόρφωση της πνευματικής παράδοσης της Μακρυνείας από τα μεταβυζαντινά χρόνια, τα χρόνια της τουρκοκρατίας και τα νεώτερα χρόνια, μέχρι σήμερα, υπήρξε η Ορθόδοξη εκκλησία μας.
Ο ρόλος της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μέσα απ’ τα ιστορικά της Μοναστήρια, τα εξωκλήσια, τις εκκλησίες και τα Ιερά της προσκυνήματα, λειτούργησε, σε πρακτικό επίπεδο, ως παράγοντας στήριξης, αλλά και πηγή έμπνευσης για τους κατοίκους της Μακρυνείας.
Συνέβαλε στη διατήρηση της ταυτότητός του, της γλώσσας, της πίστης και των πατροπαράδοτων αξιών τους.
Μεταλαμπάδευσε την Ορθόδοξη συλλογική ταυτότητα και τις Ορθόδοξες αξίες της πίστης στα Εθνικά ιδεώδη και ιδανικά, διατηρώντας αναλλοίωτη τη γλώσσα και ακλόνητη την πίστη στη βαριά ιστορική κληρονομιά και τα πεπρωμένα του Γένους.
Διαμόρφωσε δια μέσου των αιώνων πνευματική παράδοση, τα επί μέρους στοιχεία της οποίας συνιστούν την ιδιοπροσωπία των Μακρύνειων, την ταυτότητά τους, την βίωση της ζωής και των αξιών της με τρόπο ξεχωριστό.
Ενέπνευσε στο Μακρυνειακό λαό την Ιερά Παράδοση που είναι η δεύτερη, μετά την Αγία Γραφή, πηγή της Χριστιανικής πίστης, ισότιμη και ισόκυρη με αυτήν.
Ο λαός της Μακρυνείας με την παρουσία και συμβολή της ορθόδοξης Εκκλησίας μας, αποτελεί μία αδιάσπαστη συνέχεια μιας μεγάλης πνευματικής παράδοσης, η οποία δεν διακόπηκε ούτε κατά τις πιο σκοτεινές περιόδους της ιστορίας μας.
Ακόμα και τα τελευταία χρόνια αστικοποίησής του σε μεγάλο βαθμό, παρ’ ότι δέχεται κατά τον πιο ανεξέλεγκτο τρόπο το ξένο πνεύμα, αταίριαστο στην ιδιοσυγκρασία του, τον πολιτισμό του και την ψυχοσύνθεσή του, δεν απώλεσε την ταυτότητά του, την αρχοντιά του και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του.
Διατηρεί αναλλοίωτη την Ιερά παράδοση, ως δύναμη ζωής, ως πηγή εμπνεύσεως και δημιουργίας.
Δεν υπέκυψε στη σκοπιμότητα προπαγανδιστικών θλιβερών ιδεολογημάτων που ταυτίζουν την παράδοση με την «οπισθοδρόμηση», ούτε στο αρρωστημένο πνεύμα της ξενομανίας, αλλά εξακολουθεί να αντικρίζει τη ζωή βαθύτερα και υπευθυνότερα. Βιώνει και σήμερα τις αξίες της ζωής με τρόπο πατροπαράδοτο και αυθεντικότατο.
Αυτή η πνευματική παράδοση της Μακρυνείας που διαμορφώθηκε επί σειρά γενεών και δια μέσου ιστορικών και βιοτικών περιπετειών, δέχτηκε την ενίσχυση και εδραίωση στις ψυχές των Μακρύνειων από τα εθνεγερτικά οράματα και κηρύγματα Χριστιανικής Ρωμιοσύνης των δύο Μεγάλων Αιτωλ/νων διδασκάλων του Γένους, του Αγίου των σκλάβων – Κοσμά του Αιτωλού και του φωτιστή των σκλάβων – Ευγένιου Γιαννούλη του Αιτωλού. Ιδιαίτερα ο Άγιος Κοσμάς, γεννημένος στο Μέγα Δένδρο, κοντά στα βορειοανατολικά σύνορα της Μακρυνείας, περιόδευσε σε όλα τα χωριά της και ενίσχυσε τους υπόδουλους Μακρύνειους με τα ιδανικά της Αληθινής Πίστης, της γνήσιας παιδείας, δηλαδή της Ελληνικής Ορθόδοξης και της αυθεντικής κοινωνικότητος, ενισχύοντας τον αγώνα τους για την διεκδίκηση της Ελευθερίας τους.
Για να γίνει φανερό και σαφές ότι η Μακρυνεία παρουσιάζει πνευματική παράδοση και ανάπτυξη με αυθεντικά λαϊκά και πνευματικά στοιχεία, αναφέρω ενδεικτικά ως παράδειγμα την Ι.Μ. Κατερινούς, που γιορτάζει με μεγαλοπρέπεια στις 8 Σεπτεμβρίου (Γενέσιο της Υπεραγίας Θεοτόκου).
Η Ι.Μ. Κατερινούς βρίσκεται στη βορεινή πλαγιά του ιστορικού όρους Αρακύνθου (μετέπειτα Ζυγός), τρία χιλιόμετρα από το χωριό Γαβαλούς, μέσα σε πυκνόφυτη πανέμορφη περιοχή.
Η ονομασία Κατερινού οφείλεται, κατά την παράδοση, σε μία βοσκοπούλα Κατερίνα που ζούσε εδώ στα χρόνια της σκλαβιάς. Έβλεπε την Παναγία, και άκουγε τη θεϊκή της φωνή να της λέει να χτίσει μοναστήρι. Η βοσκοπούλα, με το όνομα Κατερίνα, έκτισε εικονοστάσι στο σημείο, που είχε εντολή από την Παναγία και αργότερα, περί το 1100, στο ίδιο σημείο ανοικοδομήθηκε το Μοναστήρι, να βοηθήσει τους σκλαβωμένους, να αγωνισθεί για το λυτρωμό του Γένους.
Έτσι πήρε η Ιερά Μονή, το όνομα Κατερινού ή Κατερινιώτισσα.
Δεν υπάρχουν δυστυχώς, πληροφορίες για τους πρώτους αιώνες ζωής του Μοναστηριού. Η αρχαιότερη μαρτυρία προέρχεται από εντοιχισμένη κεραμίδα με την επιγραφή «Γέννησις της Θεοτόκου 1769». Το καθολικό αυτό είχε ανεγερθεί το 1770 πάνω στα ερείπια παλαιότερου ναού. Οι πληροφορίες που έχουμε από διάφορα διασωθέντα αρχεία φθάνουν ως το έτος 1725. Τον υπέροχο αυτό ναό του 1770, δυστυχώς, η Ι.Μ. Μητρόπολη Αιτωλ/νίας, τον κατεδάφισε το 1979 και ανοικοδομήθηκε η υπάρχουσα σήμερα τρίκλιτη βασιλική, με υπερυψωμένο το κεντρικό κλίτος.
Για περαιτέρω ιστορικά στοιχεία για την Ιερά Μονή, μπορεί κάθε ενδιαφερόμενος να προσφύγει στα εξόχου ενδιαφέροντος σύγγραμμα του αειμνήστου Αιτωλ/νος καθηγητού Αθανασίου Παλιούρα και την σπουδαία συγγραφική εργασία του Ευαγγέλου Λέκκου με τίτλο τα Μοναστήρια του Ελληνισμού.
Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία και πρέπει να γνωρίζουν οι πάντες, είναι ότι το Μοναστήρι της Κατερινούς δια μέσου των αιώνων υπήρξε Κέντρο θρησκευτικό, εθνικό, κοινωνικό και μορφωτικό. Είχε δε αναπτύξει δράση φιλανθρωπική επαναστατική, οικονομική και πνευματική.
Εδώ έγινε η μύηση και ορκωμοσία του Μακρή στη Φιλική εταιρεία. Εδώ γίνονταν οι συνάξεις – εθνοσυνάξεις των Κλεφταρματωλών του Ζυγού και ελαμβάνοντο αποφάσεις για Ελευθερία ή θάνατο.
Σε καιρούς εσχάτης πενίας και δυστυχίας, το Μοναστήρι της Κατερινούς διέτρεφε πεινασμένους, έκρυβε κυνηγημένους, περιέθαλπε λαβωμένους. Σε καιρούς γενικής αμάθειας και αγραμματοσύνης, μάθαινε τα σκλαβόπουλα γράμματα στο κρυφό σχολειό που λειτουργούσε στο Μοναστήρι.
Παρεχώρησε δωρεάν κτηματική περιουσία για να χτιστούν κοινωφελή ιδρύματα, όπως το Γυμνάσιο Γαβαλούς, το Νοσοκομείο, το Ειρηνοδικείο, η Αστυνομία, ο Συνεταιρισμός.
Αλλά και πολλά άλλα οικόπεδα και χωράφια του Μοναστηριού μοιράστηκαν σε ακτήμονες δωρεάν. Μεγίστη η κοινωνική προσφορά του Μοναστηριού.
Τελειώνοντας, το σχετικά μακροσκελές άρθρο μου, θέλω να επισημάνω εν κατακλείδι, ότι αξίζει να επισκεπτόμαστε και να ενισχύουμε κατά δύναμη την Ι.Π. Κατερινούς.
Αποτελεί φυτώριο και μνημείο Πολιτισμού.
Αποτελεί, όχι μόνο για τη Μακρυνεία, αλλά για ολόκληρη την Αιτωλ/νία Ιεραποστολικό ορμητήριο, πνευματικό θησαυροφυλάκιο και ακτινοβόλο εστία όλων ανεξαιρέτως των πνευματικών και πολιτιστικών αξιών.
Σήμερα ιδιαίτερα ο επισκέπτης, θα βιώσει τις αξίες αυτές της ζωής του Μοναστηριού, γιατί εκπροσωπείται από θεόσταλτη Ηγουμένη. Τη ΜΑΡΙΑΜ. Κατά κόσμον Μαρία Σκαβάρα από το Αγρίνιο. Διετέλεσε δρ. Βυζαντινής Αρχαιολογίας, και γυμνασιάρχης Μέσης Εκπαίδευσης, με λαμπρή διαδρομή στην Μέση Εκπαίδευση.
Συγγραφέας ενός εξόχου ενδιαφέροντος βιβλίου για την λησμονημένη «Ιερά Μονή Φωτμού Αιτωλ/νίας». Μοναστήρι του 16ου αιώνος στην Τριχωνίδα. Η Ηγουμένη Μαριάμ, είναι χωρίς υπερβολή, Ιερά Μορφή. Μορφή θυσιαστική, γιατί θυσίασε όλα τα αισθητικά και πνευματικά της κοσμικά προσόντα και τους κοινωνικούς τίτλους γενικής αποδοχής, για να υπηρετήσει το θέλημα της Παναγίας μέσα από το γνήσιο μοναστικό ιδεώδες. Έχει ανακαινίσει την Ιερά Μονή, με κόπους και προσωπικές θυσίες. Ο επισκέπτης του Μοναστηριού, θα πάρει δύναμη και έμπνευση θα νιώσει ότι πατά στις ακατάλυτες πνευματικές αξίες της παράδοσης θα οραματισθεί για να πραγματώσει τις προσωπικές του επιδιώξεις και τα προσωπικά του μελλούμενα και θα πάρει πνευματική πνοή από τα πνευματικά λόγια και την γνήσια μορφή της Ηγουμένης Μαριάμ και θα βιώσει τις πολιτιστικές συναρτήσεις του Μοναστικού ιδεώδους.
aixmi-news.gr
