Το πόρισμα του για το Ξενία Ναυπάκτου έδωσε στη δημοσιότητα το ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι το πόρισμα αυτό έρχεται μετά από αίτημα του επικεφαλής της παράταξης «Αλλάζουμε μαζί την Ναυπακτία» Θ. Παπαθανάση, ενώ το ΤΕΕ σημειώθει ότι ο Δήμος Ναυπακτίας δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημά του για χορήγηση επιπλέον στοιχείων και επίσκεψη στους εσωτερικούς χώρους του Ξενία. Στο πόρισμά του το ΤΕΕ μεταξύ άλλων σημειώνει πως μέσα στο χώρο του ακινήτου του Ξενία υφίστανται, γνωστά ως σήμερα, μνημεία κλασσικά, μεσαιωνικά ή και νεότερα και «στους χώρους του θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μόνιμες αρχαιολογικές εκθέσεις και να γίνουν ξανά ορατές στο κοινό μετά από χιλιάδες χρόνια και επισκέψιμες in situ αρχαιότητες με την αποκάλυψη άγνωστων επιχωμένων ή γνωστών καταχωμένων μνημείων».

Αναλυτικά το πόρισμα του ΤΕΕ:

Στις 5/12/2016 ο κ. Αθανάσιος Παπαθανάσης επικεφαλής της παράταξης «Αλλάζουμε μαζί την Ναυπακτία» απέστειλε επιστολή προς τοΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας περί εκμετάλλευσης του ξενοδοχείου ΞΕΝΙΑ στην Ναύπακτο ζητώντας την συνεργασία του ΤΕΕ. Η Δ.Ε. με την υπ΄αριθμ. 161/14-12-2016 απόφασή της παρέπεμψε το θέμα στην Μ.Ε. Ναυπακτίας προκειμένου να διευκρινήσει τα ερωτήματα που θέτει ο κ. Παπαθανάσης με την ανωτέρω επιστολή του. Η Μ.Ε. Ναυπακτίας αποφάσισε ότι τα αιτούμενα στην επιστολή του κ. Παπαθανάση είναι μέσα στα πλαίσια του ρόλου και των αρμοδιοτήτων του ΤΕΕ και πρότεινε την σύσταση ομάδας εργασίας. Η Δ.Ε. με τις υπ΄αριθμ. 54/22-3-2017 και 78/05-04-2017 αποφάσεις της προχώρησε στην σύσταση και συγκρότηση ομάδας εργασίας εκ των ενόντων της Μ.Ε. με
αντικείμενο να εξετάσει και να ερευνήσει όλα τα δεδομένα σχετικά με το «ΞΕΝΙΑ» Ναυπάκτου και εμπεριστατωμένα και απολύτως αιτιολογημένα να δώσει στο τέλος προτάσεις θεραπείας εάν βρεί προβλήματα όπως επίσης να δώσει προτάσεις αξιοποίησης και ανάδειξης του. Η ομάδα εργασίας παρέδωσε το πόρισμά της στην Δ.Ε. τον Σεπτέμβριο του 2018.

Επισημαίνεται ότι :
 στα αιτήματα της Ομάδας Εργασίας, που έγιναν διαμέσουτου Προέδρου του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας, προς τον Δήμο Ναυπακτίας για : Α) τη χορήγηση όποιων σχετικών επιπλέον στοιχείων διαθέτει ο Δήμος και Β) να επιτραπεί η πρόσβαση σε εσωτερικούς χώρους του ακινήτου, ο Δήμος δεν ανταποκρίθηκε.
 στο αίτημα της Ομάδας Εργασίας, που έγινε διαμέσου του Προέδρου του ΤΕΕ Αιτωλοακαρνανίας, προς τον ΕΟΤ για τη χορήγηση στοιχείων : Α) δεν δόθηκε έγγραφη απάντηση για την ύπαρξη στοιχείων του φακέλου και Β) όταν πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στα γραφεία του ΕΟΤ στην Πάτρα (Απρίλιος 2017), τα μέλη της Ομάδας Εργασίας ενημερώθηκαν προφορικά ότι ο φάκελος του Ξενία διαβιβάστηκε στα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα.

2. ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Το συγκεκριμένο ακίνητο περιήλθε στον Δήμο Ναυπάκτου και σήμερα Ναυπακτίας με βούληση του δωρητή Γ. Αθανασιάδη-Νόβα και αντιπροσωπεύει διαχρονικά σημαντική αξία για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Βρίσκεται εντός ρυμοτομικού σχεδίου, στην περιοχή Γριμπόβου και σε οικόπεδο συνολικής έκτασης σχεδόν 12 στρεμμάτων. Εντός του οικοπέδου βρίσκονται οι κτιριακές εγκαταστάσεις του ΞΕΝΙΑ «Ευδοκία» Ναυπάκτου και παλαιός υδρόμυλος, που λειτουργεί σήμερα ως το μοναδικό ΚΕΠ της πόλης.  Η τουριστική αξιοποίηση του χώρου και των εγκαταστάσεών του αποτελεί βούληση του δωρητή και διαχρονική απαίτηση των πολιτών.Ύστερα από ατελέσφορες προσπάθειες προηγούμενων δημοτικών αρχών, η παρούσα δημοτική αρχή εκπόνησε σχέδιο δράσης για την αξιοποίησή του ερμηνεύοντας τη βούληση του δωρητή και τα αιτήματα της πόλης, ενέργεια η οποία μας βρίσκει απολύτως σύμφωνους.

3 Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΝΑΥΠΑΚΤΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥΞΕΝΙΑ

Η πρόταση του Δήμου Ναυπακτίας για την αξιοποίησητου ΞΕΝΙΑ είναι :

“Οι εγκαταστάσεις του Ξενία Ναυπάκτου να χρησιμοποιηθούν για Τουριστικές Δραστηριότητες και συγκεκριμένα :
Συνεδριακό Κέντρο, Μουσείο, Πινακοθήκη, Αίθουσα Προβολών, Εικονικό Μουσείο Ναυμαχίας της Ναυπάκτου & υποστηρικτικές χρήσεις όλων των παραπάνω (εστιατόρια, καφετέρια κ.λπ.). Σε περίπτωση που κριθεί απαραίτητο, να διατηρηθούν 5 έως 6 δωμάτια για φιλοξενία επισκεπτών του Δήμου. Απαραίτητη είναι η ύπαρξη νομικής γνωμάτευσης για τη συμβατότητα των δραστηριοτήτων με τους όρους της Δωρεάς. Να γίνουν οι απαραίτητες μελέτες για τη χωροθέτηση και η βιωσιμότητα των αναφερομένων δραστηριοτήτων, όλες οι μελλοντικές δαπάνες θα εμπίπτουν στις παραπάνω μελέτες εκτός αν χρειάζονται για την ευπρεπή εξωτερική εμφάνιση και την φύλαξη του κτιρίου, ότι γίνεται μέσα να εμπίπτει στις μελέτες που κάνουμε. Να διατηρηθεί η εξωτερική όψη του κτιρίου. Σε περίπτωση όμως που μετά από μελέτες και αρχιτεκτονικό έλεγχο επιβάλλονται συμπληρωματικές δομές για τη στήριξη των προαναφερθέντων σκοπών να είναι ανεπιφύλακτα δεκτές. Ο παραλιακός δρόμος «Κάθοδος Δωριέων» να καταργηθεί στην προβολή του Ξενία και ο περίβολος χώρος να ενοποιηθεί με αυτό και να αποτελέσει μεγάλο πάρκο στην καρδιά της πόλης. Επειδή η δωρεά απαγορεύει ρητώς την οποιαδήποτε κατάτμηση των χώρων, μέσα σε εύλογο χρονικό διάστημα οι χώροι που χρησιμοποιούνται για αποθήκες της ΔΕΥΑΝ, για ΚΕΠ & Δημοτικό Συμβούλιο πρέπει να εκκενωθούν και να χρησιμοποιηθούν για την υλοποίηση των προτεινόμενων δραστηριοτήτων.”

Στα πλαίσια του παραπάνω σχεδιασμού ο Δήμος υλοποίησε ή δρομολόγησε τα εξής :
 έργο «Συντήρηση και αποκατάσταση Κτιρίου Ξενία», συνολικού αρχικού προϋπολογισμού 189.000€ (2015), που αφορούσε παρεμβάσεις σε δύο από τα κτίρια του συγκροτήματος,
 διαμόρφωση υπαίθριου χώρου στάθμευσης, βόρεια των κτιρίων ΞΕΝΙΑ, με έργο που εκτελέσθηκε στα πλαίσια του ευρύτερου έργου «Ανάπλαση – Διαμόρφωση του Ανατολικού Τμήματος της πόλης» (2013-2017),
 έργο «Ανάπλαση περιβάλλοντος χώρου δημοτικού κτιρίου Ξενία», συνολικού αρχικού προϋπολογισμού 135.000€ (2016),
 υπέβαλε πρόταση έργου με τίτλο : «Αναβάθμιση και εκσυγχρονισμός του ΞΕΝΙΑ Ναυπάκτου – παρεμβάσεις σε Δημοτικό κτίριο αρχιτεκτονικού/πολιτιστικού ενδιαφέροντος» συνολικού αρχικού προϋπολογισμού 2.550.000€ – όπου τα 550.000€ προβλέπονται ως ίδια συμμετοχή του Δήμου – στην πρόσκληση «Παρεμβάσεις αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού για την αξιοποίηση του δημοσίου τουριστικού κεφαλαίου» του Άξονα προτεραιότητας 14 «Διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος προαγωγή της αποδοτικής χρήσης των πόρων (ΤΣ)» του επιχειρησιακού προγράμματος «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη», που συγχρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής και
 σχεδιασμό του έργου «Κατασκευή και εξοπλισμός ψηφιακού κέντρου εμβαπτισμένης πραγματικότητας της Ναυμαχίας της Ναυπάκτου» συνολικού αρχικού προϋπολογισμού 617.148€, ώστε να κατατεθεί για χρηματοδότηση μέσω της τοπικής Αναπτυξιακής στο πρόγραμμα Leader, με εκτιμώμενο χρόνο υλοποίησης το 2018.

4 ΕΞΕΤΑΣΗ & ΕΡΕΥΝΑ ΤΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ
4.1 Περί δωρητηρίου
Η δωρεά, της υπό εξέταση έκτασης (του περιβολίου) και όλων των υπαρχόντων επ’ αυτής, έγινε, από τον «δωρητή» Γ. Αθανασιάδη – Νόβα και τη σύζυγό του, με σκοπό να «συμβάλλουν στη μέγιστη τουριστική αξιοποίηση του Δήμου Ναυπάκτου και με ωφέλεια αυτού». Σύμφωνα με το υπ΄αριθμ. πρωτ.:9048/24-05-2018 έγγραφο του Υπουργείου Τουρισμού πληρούνται οι όροι του ως άνω δωρητηρίου ως προς την διατήρηση του τουριστικού προορισμού των εγκαταστάσεων του ΞΕΝΙΑ.
4.2 Περί προστασίας – ανάδειξης μνημείων
Στην υπό θεώρηση έκταση, εκτός από τα ήδη υφιστάμενα καθεστώτα προστασίας του ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και του παραδοσιακού οικισμού, υφίστανται μνημεία ή στοιχεία ύπαρξης μνημείων για τα οποία, μέχρι σήμερα, δεν έχουν αξιολογηθεί : ο βαθμός κινδύνου που διατρέχουν, τα κατάλληλα μέτρα προστασίας – ανάδειξής τους σε κάθε είδους σχεδιασμό σύνθετου τουριστικού έργου καθώς και η επιρροή της ύπαρξής τους στην τύχη οιουδήποτε επιχειρήματος. Συγκεκριμένα, μέσα στο χώρο του ακινήτου υφίστανται, γνωστά ως σήμερα, μνημεία :
Κλασσικά
Τρεις περιοχές με ανασκαφικά ευρήματα : ενδιάμεσος πύργος (με πιθανή πυλίδα) του αρχαίου ελληνιστικού τείχους της πόλης στο αίθριο του εστιατορίου [ανασκαφή 1976], συνέχεια του τείχους και κατάληξή του σε μεγάλο γωνιαίο πύργο δίπλα στο ρυάκι των «πηγών Νόβα» [ανασκαφή 2006] καθώς και πλήθος ρωμαϊκών καταλοίπων στο νότιο τμήμα του περιβολιού Νόβα έξω από το τείχος προς τη θάλασσα [ανασκαφή 1976].
Μεσαιωνικά
Κατάλοιπα μεσαιωνικού υδραύλακα που τροφοδοτούσε σύγχρονο με αυτόν υδρόμυλο (το σημερινό ΚΕΠ). Το κτίριο του ΚΕΠ μαζί με το ρυάκι των «πηγών Νόβα» ήταν το τελευταίο τμήμα πυκνού δικτύου έργων τα οποία, αρχίζοντας από ψηλότερα στο ρεύμα του Μόρνου και στην υδατογέφυρα του μύλου Μακρή ή στις πηγές του Κεφαλόβρυσου, με πολλούς υδρόμυλους, υδραύλακες ή υδατογέφυρες κατέληγαν στη θάλασσα. Σήμερα τα κατάλοιπα αυτά αποτελούν ιστορική μαρτυρία και αναλλοίωτο τμήμα μιας μεγάλης σειράς έργων διαχείρισης – εκμετάλλευσης ποτάμιου και πηγαίου ύδατος της ενετικής πιθανότατα περιόδου.
Ή και νεότερα
Έως σήμερα δεν έχουν τοποθετηθεί τα αρμόδια συμβούλια του ΥΠΠΟ, σε παλαιότερες προτάσεις πανεπιστημιακών ή/και φορέων της πόλης για πιθανό χαρακτηρισμό του κτιριακού τουριστικού συγκροτήματος του ΞΕΝΙΑ Ναυπάκτου «Ευδοκία» ή τμήματός του,τόσο ως προς το αρχιτεκτονικό του ενδιαφέρον όσο και για την ενδεχόμενη διατήρηση του συνόλου, στοιχείων του, της χρήσης ήακόμη και του ονόματός του.
Παρατήρηση:
Δεδομένου ότι δεν έχει κηρυχθεί διατηρητέο ούτε αρχαιολογικός χώροςδεν απαιτείται η έγκριση των υπηρεσιών του Υπουργείου Πολιτισμούαλλά καλό θα ήταν να γίνουν συνέργειες με την Αρχαιολογική Υπηρεσίαή άλλους αρμόδιους φορείς για την ανάδειξή τους.
4.3 Περί αξιόλογου συγκροτήματος και χώρου της πόλης –
Διαγωνισμού μελετών
Η ριζική ανακαίνιση του συγκεκριμένου συγκροτήματος αποτελεί ορισμό του αξιόλογου κτιριακού έργου (που είναι : κάθε έργο που έχει ευρύτερη κοινωνική, αρχιτεκτονική, πολεοδομική, συμβολική και περιβαλλοντική σημασία και η λειτουργία του, ο όγκος, η θέση ή άλλα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του έχουν επίδραση στο ευρύτερο δομημένο ή φυσικό περιβάλλον) και η διαμόρφωση του χώρου μέσα στον οποίο βρίσκεται αποτελεί ορισμό του αξιόλογου έργου διαμόρφωσης χώρου (που είναι : σημαντικό πάρκο, άλσος ή δημοτικός κήπος, υπερτοπικής ή ιστορικής σημασίας πλατεία, οδός, πεζόδρομος και παραλιακή περιοχή, περιβάλλων χώρος διατηρητέων μνημείων και αρχαιολογικών χώρων καθώς και ζώνη προστασίας της φύσης και του τοπίου).
Με βάση τους παραπάνω ορισμούς και με δεδομένο, από τη σχετική νομοθεσία, ότι : «στην κατηγορία του αξιόλογου έργου υπάγονται και υφιστάμενα κτήρια που υπόκεινται σε ριζική ανακαίνιση προκειμένου να διατηρήσουν υφιστάμενη χρήση ή να εγκαταστήσουν νέα χρήση πολιτιστικού κτιρίου/εγκατάστασης ή χώρου συνάθροισης κοινού», είναι βέβαιο ότι το προτεινόμενο έργο δεν ήταν δυνατόν να πάρει την, απαιτούμενη κατά το νόμο, εξαίρεση από τον χαρακτηρισμό του ως αξιόλογο, με συνέπεια για το έργο να απαιτούνται υποχρεωτικά μελέτες που έχουν προκύψει μετά από διαγωνισμό μελετών. Σημειώνεται ότι υπάρχει υποχρέωση διενέργειας τουλάχιστον αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τις μελέτες ή τουλάχιστον για τα σχέδια ιδεών και τα τελευταία υφίστανται ως υποχρέωση ακόμηκαι στις περιπτώσεις που πρόθεση της διοργανώτριας αρχής είναι η σύνταξη των μελετών από την ίδια. Συνεπώς κατά την γνώμη μας το συγκρότημα «ΞΕΝΙΑ» είναι αξιόλογο κτίριο, κάτι στο οποίο συνηγορεί και το από 10/03/2009 έγγραφο της Αρχιτεκτονικής Σχολής του ΕΜΠ προς τον Δήμαρχο Ναυπακτίας και θα έπρεπε να προχωρήσει σε διενέργεια αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για τις μελέτες ή τουλάχιστον για τα σχέδια ιδεών κάτι που αποτελεί και πάγια θέση του ΤΕΕ.
4.4 Αδειοδοτήσεις
Οι κτιριακές τουριστικές εγκαταστάσεις του ΞΕΝΙΑ Ναυπάκτου έχουν νομιμοποιηθεί με τη διαπιστωτική πράξη 505387/19.5.1997 του Γενικού Γραμματέα ΕΟΤ και καταμετρηθεί ως 2.880 τ.μ. δομημένης επιφάνειας σε οικόπεδο έκτασης 11.580 τ.μ. Με βάση την παραπάνω νομιμοποίηση και την πραγματική κατάσταση στο οικόπεδο, υποβλήθηκε δήλωση αυθαιρέτων του ν.4178/13 με την οποία τακτοποιούνται :
α) υπέρβαση περίπου 30 τ.μ. δόμησης των κτιριακών εγκαταστάσεων και β) αυθαίρετη διαμόρφωση του χώρου στάθμευσης στη βόρεια πλευρά του οικοπέδου. Η τακτοποιούμενη με την υπαγωγή επιφάνεια, προστιθέμενη σε αυτή της διαπιστωτικής πράξης, ανεβάζει τη δομημένη επιφάνεια οικοπέδου στα 2.910 τ.μ. που είναι και η αναφερόμενη στο διάγραμμα κάλυψης της έγκρισης δόμησης.Επομένως, η συνολική δόμηση στο οικόπεδο ανέρχεται σε : 2.910+112+115 = 3.137 τ.μ.Το συγκεκριμένο οικόπεδο εντάχθηκε σε σχέδιο πόλης το 1926 καιβρίσκεται εντός του οικοδομικού τετραγώνου Ο.Τ. 163, 164, 165, 167,Β του ρυμοτομικού σχεδίου Ναυπάκτου. Στο Ο.Τ. έχει δοθεί κατεύθυνση χρήσεων γης Τουρισμός – Αναψυχή, δεν έχει όμως ολοκληρωθεί κάποια επιπλέον διοικητική πράξη που καθορίζει τη χρήση αυτή. Στα ειδικά διατάγματα ρύθμισης όρων και περιορισμών δόμησης της πόλης δεν καθορίστηκαν χρήσεις γης (1976, 1993, 2002), ενώ στο γενικό διάταγμα όρων και περιορισμών δόμησης των Παραδοσιακών Οικισμών καθορίζονται χρήσεις κατοικίας, κοινής ωφέλειας και κοινωνικού εξοπλισμού σύμφωνα με τις τότε κείμενες διατάξεις.
Ως γενικές παρατηρήσεις αναφέρουμε:
 Οι άδειες εκδόθηκαν με ευθύνη της αρμόδιας ΥΔΟΜ και είναι στην διάθεση των πολιτών
 Είναι απαράδεκτο να μην έχουν καθοριστεί χρήσεις γής μέχρι σήμερα με ευθύνη όλων των εμπλεκόμενων φορέων και όλων των δημοτικών αρχών διαχρονικά.

5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
5.1 Πολυχώρος Τουρισμού – Πολιτισμού
Το ακίνητο του ΞΕΝΙΑ Ναυπάκτου «Ευδοκία» με τον καθορισμό όρων προστασίας και ανάδειξης πολιτιστικού περιβάλλοντος αποκτά νέαδυναμική που το ενισχύει ακόμη περισσότερο ως αναφορά της πόλης. Μπορεί να αποκτήσει μια σύνθετη τουριστική- πολιτιστική ταυτότητα με συνύπαρξη μνημείων, λειτουργιών, σύγχρονων παροχών και κατάλληλων υποδομών. Στους χώρους του θα μπορούσαν να αναπτυχθούν μόνιμες αρχαιολογικές εκθέσεις και να γίνουν ξανά ορατές στο κοινό μετά από χιλιάδες χρόνια και επισκέψιμες in situ αρχαιότητες με την αποκάλυψη άγνωστων επιχωμένων ή γνωστών καταχωμένων μνημείων. Η σύγχρονη φιλοσοφία των μουσειακών και πολιτιστικών χώρων μας δίνει παραδείγματα (όπως το Μουσείο Ακρόπολης) όπου εκθέσεις, εκθέματα και εκθεσιακοί χώροι γίνονται τουριστικές αναφορές στο σύνολό τους. Τα ειδικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ακινήτου, της περιοχής αλλά και της πόλης, το εντάσσουν ακριβώς σε αυτή τη φιλοσοφία.
5.2 Συγκρότημα Τουριστικών Υποδομών ευρύτερου σχεδιασμού
Δεδομένο είναι ότι η αναπτυξιακή προοπτική της πόλης στηρίζεται κατά μεγάλο βαθμό στον τουρισμό και στην ανάδειξη – αξιοποίηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και του φυσικού πλούτου της περιοχής. Ωστόσο η έλλειψη οργάνωσης και διασύνδεσης αυτών των συγκριτικών πλεονεκτημάτων με ταυτόχρονη ανάπτυξη σύγχρονων υποδομών απαιτεί ένα καλύτερα στοχευμένο (ως προς το σκοπό) καιευρύτερο (ως προς το χώρο) σχεδιασμό. Σε επέκταση της προηγούμενης πρότασης, δύναται από την κείμενη νομοθεσία να εκπονηθεί ευρύτερη μελέτη για το σύνολο των σημείων αναπτυξιακής προοπτικής της πόλης. Κάλλιστα θα μπορούσαν να μελετηθούν το σύνολο των πολιτιστικών αποθεμάτων της πόλης με αναφορές : το ΞΕΝΙΑ Ναυπάκτου «Ευδοκία», τον Αρχαιολογικό χώρο του Κάστρου Ναυπάκτου, τη Χερσαία Ζώνη Λιμένα Ναυπάκτου (Σκα – Λαγκαδούλα) με τον νέο Τουριστικό Λιμένα και το υπόλοιπο παραλιακό μέτωπο του όρμου Ναυπάκτου (όρια Μόρνος – Βαρειά) από το Δημόσιο Κτήμα ΑΒΚ 280 έως το Δημοτικό Χώρο, πρώην ΑΒΚ 286α.

agrinioculture.gr